Een stem uit een ver verleden

In 1971 (nu in 2021 50 jaar geleden) maakte ik met drie studievrienden (Bert van der Glas, Hans Huisson en Eddie Opperdoes) een tocht door Ierland. We vlogen eerst naar Londen, brachten daar een paar dagen door, namen vervolgens de trein naar Liverpool en staken daar de Ierse Zee over naar Dublin. Vanuit de Ierse hoofdstad maakten we al liftend een tocht over het eiland. We volgenden daarbij de kust: eerst naar het zuiden (Wexford), vervolgens langs de zuidkust naar het zuidwesten (Killarney), toen langs de westkust naar het noorden (Londonderry) en tenslotte langs Belfast en de oostkust weer terug naar Dublin.

Die mooie tocht legde ik vast in een diaserie. Weer thuisgekomen maakte ik van al die dia’s een diashow. Dat is een combinatie van beeld (de dia’s), muziek en commentaar (voice-over). Een viersporen-recorder (zie de foto hieronder) stuurde de diashow aan. Voor de aansturing van de diashow gebruikte de recorder twee sporen. Op het ene spoor van het stereokanaal stonden muziek en commentaar en op het andere spoor stonden piepjes. Die piepjes stuurden de aangesloten diaprojector aan. Het piepje zorgde ervoor dat de diaprojector doorschakelde naar de volgende dia. De foto hieronder toont de bandrecorder die ik als diastuurapparaat gebruikte. Het was een Philips N 4504.

Mijn Philips N 4504 viersporen-bandrecorder

Jaren geleden maakte ik zo diverse diashows. Met de opkomst van de computers en video verdwenen de viersporen-bandrecorder en de diaprojector echter naar een stoffige zolder. Vele jaren later kwam de behoefte echter weer op (was het nostalgie?) om die oude diashows weer eens te bekijken. De vraag kwam ook op of dit nog mogelijk was.

En dus zocht ik de spullen weer bij elkaar. Het was echter de vraag of die apparaten nog werkten. Het belangrijkste apparaat was de bandrecorder. Die had ik echt nodig om muziek, commentaar en piepjes weer hoorbaar te maken. Ook de band was er nog wel, maar de recorder wilde niet starten. Maarten nam het apparaat onder handen en hij kwam tot de conclusie dat alleen de snaren van de aandrijving waren gebroken. En, heel verbazend, nieuwe snaartjes voor zo’n oude recorder bleken nog gewoon te koop op het internet. Daarmee kreeg Maarten de bandrecorder weer aan de praat!

Ik zou nu weer diashows kunnen gaan vertonen met mijn oude diaprojector. Maar dat was eigenlijk wel een gepasseerd station. Om al mijn dia’s ook in de toekomst toegankelijk te houden, was het beter om de diaseries om te zetten in video. Daarvoor moest ik mijn dia’s omzetten in jpg-bestanden. Dat kan heel goed, want er zijn dia-scanners te koop in allerlei soorten en maten. Op de foto hieronder staat de simpele scanner (de ION FILM 2 SD) die ik heb gebruikt. Je kunt vier dia’s in een schuif plaatsen en ze dan één voor één scannen. De gescande dia’s worden als jpg-bestanden opgeslagen op een SD-kaartje. En met dit kaartje kon je de beelden overzetten naar de computer.

Het scannen van de dia’s met een dia-scanner.

Het was vrij simpel om (via een mengpaneel) het geluid van de bandrecorder over te zetten naar de computer. Daarmee kwamen alle componenten van de diashow (muziek, commentaar en beeld) op de computer beschikbaar. De volgende stap was om die componenten samen te brengen in een diashow. Daarvoor gebruikte ik Adobe Premiere. Dit is software om video’s te monteren. De foto hieronder laat zien hoe het scherm van Adobe Premiere eruit zag tijdens de montage van mijn diashow.

Het monteren van jpg-bestanden (foto’s), muziek en commentaar.

De bovenste (roze) strook bevat de jpg-bestanden, corresponderend met de dia’s. De bovenste groene strook bevat de muziek en het commentaar. De onderste groene strook bevat nog eens muziek en commentaar, maar nu ook met de piepjes erbij. Dat zijn de dunne verticale streepjes in de strook. Die geven de momenten aan waarop de software moet schakelen naar de volgende dia. Die onderstaande strook heb ik alleen tijdens de montage gebruikt om de lengte van de dia’s goed te zetten. Na afloop heb ik deze strook weer verwijderd.

En zo ontstond een video met een lengte van bijna 28 minuten. En die bracht een reis in beeld die in 1971 was gemaakt in Ierland. In 2021 was dat meer dan 50 jaar geleden! Dit project maakte dus een stem uit een heel ver verleden weer hoorbaar. En de dia’s blijven voor het nageslacht bewaard.