Bijzonder hoogleraar

In 2012 werd Jelke Bethlehem benoemd tot bijzonder hoogleraar in de survey-methodologie, in het bijzonder met behulp van het internet, bij de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit Leiden. In zijn oratie, op 28 januari 2013 probeerde hij een antwoord te geven op de vraag of peilingen meten wat ze moeten meten.

Er wordt in Nederland veel gepeild. Dat is vooral te merken in de periode voor de Tweede Kamerverkiezingen. In die campagnetijd volgen de politieke peilingen elkaar in hoog tempo op. Maar ook buiten de verkiezingen om wordt de mening van ‘de Nederlander’ steeds vaker gevraagd over allerlei onderwerpen.

Vooral het internet is er de oorzaak van dat het aantal peilingen sterk is toegenomen. Internet maakt het mogelijk eenvoudig, snel en goedkoop bij heel veel mensen informatie te verzamelen. De vraag is echter of al die peilingen wel een goed beeld geven van de werkelijkheid.

Jelke Bethlehem met collega’s Joop van Holsteyn en Ruud Koole.

De representativiteit van internetpeilingen kan op allerlei manieren worden aangetast. Doordat nog niet iedereen in Nederland internet heeft, vallen bepaalde groepen buiten de boot. Bij veel peilingen wordt de steekproef niet netjes geloot, maar is de werving gebaseerd op zelfselectie van respondenten. Verder zijn de percentages non-respons hoog. En de kwaliteit van de antwoorden laat vaak te wensen over, omdat er geen enquêteurs worden ingeschakeld. Daarom vereist het gebruik van een internetpeiling grote zorgvuldigheid.

Download de oratie van Jelke Bethlehem